Deze zomer heb ik ‘De meeste mensen deugen’ in één ruk uitgelezen. In dit boeiende boek laat schrijver en historicus Rutger Bregman zien dat mensen van nature goede intenties hebben en geneigd zijn tot harmonie en samenwerking.
Leiderschap als 'de meeste mensen deugen'
Als ervaringsdeskundige op het gebied van leiderschapsontwikkeling ervaar ik ook iedere keer weer dat mensen eigenlijk altijd handelen vanuit goede bedoelingen. Ik ben nog nooit iemand tegengekomen die bewust handelde met de intentie: ‘ik ga de boel hier eens lekker verzieken’.
Dit betekent overigens niet dat ik altijd mensen tegenkom met wie de samenwerking vlekkeloos verloopt. Ik ken ze ook: die mensen die het bloed onder mijn nagels vandaan halen. Collega’s die keer op keer hun afspraken niet nakomen of maar blijven zeuren over details. Mijn neiging is dan om de ander eens goed de oren te wassen en te overtuigen van mijn gelijk. Maar door schade en schande heb ik geleerd dat het meer oplevert om de dialoog aan te gaan en (zonder oordeel!) te onderzoeken wat de intenties zijn achter het ‘bloedirritante’ gedrag. En hier gaat het volgens mij vaak mis. We gaan allemaal uit van onze eigen goede bedoelingen, maar vinden het lastig de positieve intenties van anderen te zien. Dit leidt tot onbegrip, irritaties en inefficiënties.
De leider oogst wat hij zaait
Ik droom wel eens hoe de wereld eruit zou zien als we er collectief vanuit zouden gaan dat ‘de meeste mensen deugen’ en dat we allemaal met goede intenties handelen. En wat dit dan zou betekenen voor leiderschap.
”Ga uit van het beste in de ander. Zelfs als je iemand niet helemaal vertrouwt. En geeft het goede voorbeeld. Als je een ander helpt, begint vriendelijkheid zich vanzelf te verspreiden. Want je oogst wat je zaait”
Rutger Bregman
Als je als leider ervanuit gaat dat de meeste mensen deugen, betekent dit dat je erop vertrouwt dat mensen handelen vanuit de beste intenties. Zelfs als iemand onbegrijpelijk (of gewoonweg irritant) gedrag vertoont, fouten maakt of afspraken niet nakomt. Toen ik in gesprek ging met mijn collega die nooit zijn afspraken nakwam, bleek dat hij veel te veel werk had en thuis in een ingewikkelde situatie zat. Toen ik dat begreep, konden we constructieve afspraken maken over onze samenwerking.Leidinggeven vanuit vertrouwen betekent ook minder controleren en meer stimuleren van initiatieven. De leider die uitgaat van de goede intenties, benadert mensen als verantwoordelijke volwassenen en werkt vanuit vriendelijkheid en dialoog. Hij kent zijn eigen intenties en irritaties en onderzoekt deze bij de ander. En als het mis gaat, veroordeelt hij niet, maar onderzoekt, geeft vertrouwen en helpt de ander om de situatie zelf op te lossen. Zo geeft hij het goede voorbeeld en ‘zaait’ hij de overtuiging dat mensen deugen, in de wetenschap dat je oogst wat je zaait.
En de medewerkerstevredenheid schiet omhoog!
“Als je mensen als domme consumenten behandelt, gedragen ze zich ernaar. Maar zodra je ze vertrouwen en beslissingsmacht geeft, worden het verantwoordelijke volwassenen. Het is alsof we een sociaal en een egoistisch been hebben. En de vraag is: welk been trainen we?”
Rutger Bregman Ingrid van Zutphen
September 2020
Contact opnemen